Ewelina Pęksowa urodziła się w 1923 r. w Zakopanem w góralskiej rodzinie. Tu ukończyła gimnazjum, a podczas II wojny światowej kontynuowała naukę w zakresie liceum. Ojciec Eweliny Pęksowej – Stanisław Zubek był znanym wytwórcą nart oraz utalentowanym snycerzem, który w każdej wolnej chwili wykonywał domowe sprzęty bogato je ozdabiając. To właśnie z domu wyniosła zamiłowanie do sztuki ludowej, a pod okiem ojca poznała i przyswoiła sobie technikę obróbki drewna. Rzeźbiła kapliczki, wykonywała bożonarodzeniowe szopki, drewniane zdobione pisanki, bejcą na desce malowała sceny rodzajowe i portrety, znajdując na swe wyroby zbyt. Manualne zdolności, ciekawość różnych technik plastycznych i niezwykła pracowitość owocowały coraz to nowymi pracami. I tak artystka malowała ikony na wzór bułgarskich, greckich i ruskich, zdobiła motywami kwiatowymi ceramiczne misy, talerze i garnuszki, wykonywała na szydełku misterne serwetki, malowała domowe meble, piece, a nawet drewniany strop swego rodzinnego domu.
W 1968 r. zachęcona przez pracownika Muzeum Tatrzańskiego – Antoniego Kroha – wzięła udział w zorganizowanym przez tę placówkę Konkursie malarstwa na szkle na Podhalu. Na przygotowanie prac w nieznanej sobie dotąd technice miała zaledwie dwa miesiące. Namalowała więc obrazy nawiązujące stylem do ikon. Konkurs ten nie przyniósł jej sukcesu, ale podjęta próba malowania na szkle zaowocowała trwającą ponad czterdzieści lat wielką pasją.
W tym czasie pokazywała swe obrazy na 54 wystawach indywidualnych oraz ponad trzystu zbiorowych w Polsce i na świecie. Jej pierwsza i ostatnia indywidualna ekspozycja autorskich prac miała miejsce w Muzeum tatrzańskim w Zakopanem. Jej obrazy znajdują się w zbiorach wielu polskich muzeów etnograficznych, a także w zbiorach muzeów zagranicznych i w wielu kolekcjach w kraju i na świecie. Ponadto namalowane przez artystkę Stacje Drogi Krzyżowej zdobią wnętrza kilku kościołów i kaplic. Znajdują się w Starym Kościółku pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej w Zakopanem, w kaplicy Ośrodka Sodalicji Mariańskiej w Śnieżnicy, Kościele Parafialnym w Wiśle, w kaplicy Prymasa Stefana Wyszyńskiego w Choszczówce oraz w kościele w Ochotnicy Dolnej-Młynne. W dwóch ostatnich spośród wymienionych miejsc znajdują się również inne obrazy religijne jej autorstwa.
Ewelina Pęksowa była członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych, a w 1978 r. Minister Kultury i Sztuki nadał jej uprawnienia artysty plastyka. Za wybitne osiągnięcia w twórczości artystycznej oraz zasługi w upowszechnianiu kultury była wielokrotnie nagradzana i odznaczana. U schyłku swej artystycznej drogi otrzymała złoty medal – Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2008 r.) i Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2009).
Ewelina Pęksowa od 1972 r. w swym domu przy ulicy Cichej Wody 8 w Zakopanem, prowadziła własną galerię – izbę twórczą, w której prezentowała swój bogaty dorobek artystyczny. Stary góralski dom, szczelnie wypełniony obrazami na szkle odwiedziło wielu gości z całego świata. Swe wrażenia z pobytu w tym niezwykłym miejscu zapisali w pamiątkowych księgach:
– „Jak to dobrze, że w naszym cywilizowanym i skomercjalizowanym świecie, są jeszcze takie zaczarowane, barwne światy jak u Pani Eweliny Pęksowej […]”
– „Obrazy ikony od których nie można oderwać oczu – jedno pragnienie-niech mi się śnią.”
– „Najmocniej dziękuję za wspaniałe historie, wesołe anegdoty, bardzo mądre refleksje, a przede wszystkim za rozmowy w magicznej atmosferze pod świętym sufitem – jedynym na świecie.”
My też dziękujemy.
Dyrekcja i Pracownicy
Muzeum Tatrzańskiego
im. Dra Tytusa Chałubińskiego
w Zakopanem
